មាតិកា

អន្លង់វែង៖ ស្រមោលនៃសាសនានៅក្នុងដំណើរការនៃការស្វែងរកសន្តិភាព

ថ្ងៃទី ៥ ខែ មិនា ឆ្នាំ ២០១៨


ថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨

ខ្ញុំសូមចែករំលែកមតិរបស់ខ្ញុំអំពីការបែរទៅកាន់គ្រិស្តសាសនារបស់លោកស្រី អ៊ឹម ចែម ក៏ដូច​ជា​តួនាទីរបស់គ្រិស្តសាសនាក្នុងដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន។ សាសនាមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពនៅស្រុកអន្លង់វែង ដែលជា​លំនៅ​ស្ថានរបស់អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមជាច្រើន។ សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួនធំ សាសនាផ្តល់នូវ​សន្តិភាពផ្លូវចិត្ត​ដល់​បុគ្គលនីមួយៗ តាមរយៈការជួយឲ្យសះស្បើយរបួសផ្លូវចិត្តរបស់បុគ្គល ការជួយ​ឲ្យបុគ្គលលើកលែងទោសឲ្យបច្ចាមិត្ត និងធ្វើការផ្សះផ្សាជាមួយអតីតកាល។

ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយថេរវាទគឺជាសាសនាដែលនាំមុខក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែសម្រាប់បុគ្គលមួយចំនួន ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយថេរវាទមិនអាចផ្តល់សន្តិភាពផ្លូវចិត្តគ្រប់គ្រាន់ឡើយ។ ដូច្នេះហើយ ទើបបុគ្គលទាំងនេះតែងតែស្វែងរកប្រភពដទៃដើម្បីទទួលបាននូវសន្តិភាពផ្លូវចិត្ត​ ដូចជាគ្រិស្តសាសនា។ ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនបានបែរទៅកាន់គ្រិស្តសាសនា។ ក្នុងនោះរួមមានបុគ្គលដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះអាក្រក់ដូចជា​ កាំង ហ្គេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច អតីតប្រធានមន្ទីរសន្តិសុខស-២១ និង អ៊ឹម ចែម ជាអតីតគណៈស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ដូចជាជនសង្ស័យនៅក្នុងករណី០០៤ នៅអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា។

អ៊ឺម ចែម

ដោយសារអន្លង់វែងជាអតីតតំបន់កាន់កាប់របស់ចលនាខ្មែរក្រហម ប្រជាជនស្រុកអន្លង់វែង​ជាច្រើនបាន​ជួប​ប្រទះនឹងឧបសគ្គក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពផ្លូវចិត្តចាប់តាំងពីបានធ្វើសមាហរណ​កម្មចូលមក​ក្នុង​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​រយៈពេល២០ឆ្នាំកន្លងមក។ ប្រមាណជា១០ឆ្នាំមុន សមាហរណកម្មនៅអន្លង់វែង​បានជួប​ប្រទះនូវ​ការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងសំខាន់មួយ គឺការជ្រាបចូលមកវិញនៃព្រះពុទ្ធសាសនា។ ការផ្លាស់​ប្តូរ​នេះមានភាព​ផ្ទុយស្រលះអំពីគោលនយោបាយរបស់ខ្មែរក្រហម ក្នុ​ង​របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ​ (១៩៧៥​-១៩៧៩) ដែលបានហាមឃាត់ការប្រតិបត្តិសាសនា និងបានចាត់​ទុកមេដឹកនាំសាសនា​ជាគោល​ដៅ​នៃការ​បោសសម្អាត​ដំបូង​នៅពេលដែលរបបខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើម។ ចលនាខ្មែរក្រហម​ ដែលមាន​ឈ្មោះផ្លូវការ​ថា របបកម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ បានជ្រៀតចូលទៅក្នុងសតិអារម្មណ៍ និងវិញ្ញាណរបស់​ប្រជាជន​កម្ពុជាដើម្បី​ស៊ើបអង្កេត​អំពីសាសនា និងជំនឿ ជាពិសេសព្រះពុទ្ធសាសនា។

របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យមានគោលបំណងបំបែកសាសនាចេញពី «ឋានសួគ៌» បដិវត្តន៍របស់ខ្លួន។ របបនេះបាន​ហាម​ឃាត់យ៉ាងតឹងតែងទៅលើការប្រណិប័តន៍សាសនាប្រតិកិរិយាទាំងឡាយ។ ខ្មែរក្រហមបាន​បង្ខំឲ្យព្រះសង្ឃទាំងឡាយសឹក ព្រមទាំងប្រែក្លាយវត្តអារាមនានា ទៅជាមន្ទីរឃុំឃាំង និងកន្លែងធ្វើ​ទារុណកម្ម ក្នុងចេតនាប្រមាថមើលងាយទៅលើជំនឿសាសនារបស់ប្រជាជន។ ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យត្រង់ជំពូក១៥ អំពីសិទ្ធិខាងជំនឿនិងសាសនា ត្រង់មាត្រា២០បានចែងថា «ប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់រូប មានសិទ្ធិជឿជំនឿ ឬសាសនាណាក៏បាន ហើយក៏មានសិទ្ធិមិនមានជំនឿអ្វី ឬក៏មិនជឿសាសនាណាក៏បាន។ មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានសាសនាប្រត្តិកិរិយាដែលបំផ្លិចបំផ្លាញកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រជាជនដាច់ខាត»។

វៀរលែងការផ្តល់និយមន័យច្បាស់លាស់សម្រាប់ពាក្យ «សាសនាប្រត្តិកិរិយា» កម្មាភិបាលរបស់បក្ស និង​រដ្ឋាភិបាល​នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យតែងតែប្រើប្រាស់និយមន័យដែលខ្លួនយល់ថា ត្រឹមត្រូវជំនួស។ ទោះបីជា​យ៉ាងនេះក្តី ភាពបរាជ័យរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក្នុងការលុបបំបាត់សាសនា បានបង្ហាញ​ថា សាសនា​បាន​​ចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ ការប្រណិប័តន៍សាសនាមិនអាចបាត់បង់ដោយ​សារតែការ​ហាមឃាត់​របស់រដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងតែកាន់អំណាចបានឡើយ។

ខ្មែរក្រហមមិនត្រឹមតែបានតាំងចិត្តក្នុងការហាមឃាត់សាសនាឡើយក្នុងរបបរបស់ខ្លួន ខ្មែរ​ក្រហម​ថែម​ទាំង​បានព្យាយាមជីករំលើងឫសគល់របស់ព្រះពុទ្ធសាសនា (ព្រមទាំងសាសនាអ៊ីស្លាម និង​គ្រិស្តសាសនា) ទៀត។ ដោយហេតុថា របបកុម្មុយនីស្តចាត់ទុកសាសនាជាការគាប់សង្កត់បែប​ចក្រពត្តិ​មួយ​ប្រភេទ អតីតសមាជិកខ្មែរក្រហមមួយចំនួនបានជួបប្រទះនឹងភាពលំបាកក្នុង​ការប្រកាន់ខ្ជាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា​ឡើងវិញ។ ដូច្នេះហើយ អតីតសមាជិកខ្មែរក្រហមទាំងនោះបានចាប់ផ្តើមស្វែងរកសាសនាផ្សេងជាទីពឹង។

បើទោះបីជាខ្មែរក្រហមបានគាប់សង្កត់គ្រិស្តសាសនាដែរក៏ដោយ ប៉ុន្តែសាសនានេះមានសាសនិក និង​វិហារ​​ចំនួនតិច ដូច្នេះហើយខ្មែរក្រហមមិនបានកំណត់​គោលដៅលើគ្រិស្តសាសនាដូច​ដែលខ្លួន​បានធ្វើ​​ចំពោះ​​ព្រះពុទ្ធ​សាសនាឡើយ។ ជាងនេះទៀត អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមអាចមាន​អារម្មណ៍ល្អ​ចំពោះ​គ្រិស្តសាសនាជាជាងព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយសារព្រះពុទ្ធសាសនាបង្រៀនបុគ្គលទាំងឡាយអំពី «ការប្រព្រឹត្ត​ល្អ ទទួលបានផលល្អ ការប្រព្រឹត្ត​អាក្រក់ ទទួលបានផលអាក្រក់»។ សម្រាប់បុគ្គលដូច ឌុច គុណសម្បត្តិរបស់គ្រិស្តសាសនា​គឺជាការ​បង្រៀនថា បុគ្គលនីមួយៗអាចទទួលសេចក្ដីសង្រ្គោះបាន ដោយការសុំក្តីលើកលែងទោស​ចំពោះអំពើបាប​ដែល​ខ្លួនបានប្រព្រឹត្ត។ វិធីនេះបានផ្តល់ជាផ្លូវសម្រាប់រត់គេចពីការបង្រៀន​ពីវាលវដ្តសង្សារនៃ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា។

អ៊ឺម ចែម

នៅពេលដែលសាសនាណាមួយនាំមុខគេក្នុងសង្គមមួយ កុមារនៅក្នុងសង្គមនោះតែងតែ​ប្រណិប័តន៍​​សាសនា​​នេះតាំងពីពេលចាប់កំណើត។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី មិនមែនបុគ្គលគ្រប់រូបប្រកាន់ខ្ជាប់​ដដែលអស់​មួយ​ជីវិត​ឡើយ។ បុគ្គលមួយចំនួនជ្រើសរើសសាសនាដោយផ្អែកលើភាពងាយស្រួល និងការចង់បាន​សន្តិភាព​ផ្លូវចិត្ត។ លោកស្រី អ៊ឹម ចែម កើតនៅក្នុងសង្គមដែលប្រកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែ យោងទៅតាមរបាយ​ការណ៍របស់​សារ​ព័ត៌មាន លោកស្រី អ៊ឹម ចែម បានបែរមកកាន់គ្រិស្តសាសនាវិញនៅថ្ងៃទី៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។

មុននឹងបែរទៅកាន់គ្រិស្តសាសនាលោកស្រី អ៊ឹម ចែម បានផ្តួចផ្តើមសាងសង់កុដិក្នុង​វត្តមួយនៅ​ភូមិ​អូរអង្រែ ក្នុងឆ្នាំ​២០០២។ វត្តនោះបានផ្តល់ឱកាសឲ្យប្រជាជនមូលដ្ឋានធ្វើការគោរពដល់ដូនតារបស់ខ្លួន ដោយការ​យកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ និងអុចធូបដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់អ្នកជាទីស្រលាញ់។

ការផ្លាស់ប្តូរសាសនាដូចករណីរបស់លោកស្រី អ៊ឹម ចែម លើកជាសំណួរយ៉ាងគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ​អំពី​តួនា​ទី​របស់​​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ក្នុងការជួយដល់បុគ្គលដែលត្រូវការជំនួយផ្លូវអារម្មណ៍ ផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវកាយ។ ឧទាហរណ៍ កូន​ប្រុស​របស់លោកស្រី អ៊ឹម ចែម បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺជាទម្ងន់ ហើយសម្រាកព្យាបាល​នៅមន្ទីរ​ពេទ្យ​មួយក្នុង​ខេត្តបាត់​ដំបង។ មិនអាចជួយកូនគាត់ក្រៅពីស្ថាប័នគ្រិស្តសាសនាមួយដែល​បានផ្តល់​ប្រាក់​​សម្រាប់ថ្លៃសេវាកម្មព្យា​បាល​កូនរបស់គាត់ឡើយ។ តើមានស្ថាប័នដែលអាចជួយអ្នកដែលមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរដែរឬទេ? តើគួរតែមានស្ថាប័ន​ប្រភេទនេះដែរឬទេ? តើមានវិធីដើម្បីបង្កើតស្ថាប័នប្រភេទនេះដែរឬទេ? ទាំងនេះ​គឺជាសំណួរ​ដ៏សំខាន់​ដែលត្រូវការការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញ។

ប្រធានបទនេះ ហាក់បីដូចជាបានធ្វើឲ្យមានការពិចារណានៅក្នុងវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាអំពីដែល​ព្រះ​សង្ឃ និងប្រព័ន្ធពុទ្ធសាសនាបានធ្វើ និងអ្វីដែលត្រូវធ្វើ ឬគួរតែធ្វើ។ យោងទៅតាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ។ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋទាំងឡាយមានសិទ្ធិក្នុង​ការប្រកាន់​ជំនឿ​របស់ខ្លួន៖ «សេរីភាពក្នុងការគោរព និងប្រណិប័តន៍ជំនឿសាសនារបស់បុគ្គលត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋ ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​ដែល​សេរីភាពនោះមិនប៉ះពាល់ដល់ជំនឿសាសនារបស់បុគ្គលដទៃ ឬសន្តិសុខ​សា​ធារណៈ​»។

ជាការពិតណាស់ ព្រះពុទ្ធសាសនាមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយអ្នករស់រាន​មានជីវិតពីរបប​ខ្មែរ​ក្រហម​​មួយចំនួនធំទទួលយកអតីតកាល។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការពិនិត្យឡើងវិញគួរតែធ្វើ​ឡើងចំពោះ​តួនាទីដ៏មានប្រសិទ្ធភាពរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនានេះ។ យោងទៅតាមប្រវត្តិសាស្ត្រ ព្រះពុទ្ធសាសនា​បាន​បណ្តុះ​ឲ្យ​មានសន្តិភាព និងសន្តិសុខនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈការប្រណិប័តន៍តាមបែបអហិង្សា។ ក្នុង​ពេល​ថ្មីៗនេះ ការកកើតឡើងវិញនៃព្រះពុទ្ធសាសនានៅស្រុកអន្លង់វែង​បានបង្ហាញពីភាពចាំបាច់​នៃការ​ផ្សះ​ផ្សា​ប្រជាជនអន្លង់វែងជាមួយនឹងប្រជាជនដទៃនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ ទាំងក្នុងផ្នែក​នយោបាយ​​សង្គម និងផ្នែកអត្តសញ្ញាណសាសនា។

រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ គ្រិស្តសាសនាបានទាក់ទាញប្រជាជនជាច្រើនទាំងនៅទីប្រជុំជន និង​នៅ​តំបន់​ជនបទ។ នៅពេលដែលខ្ញុំសាកសួរលោកស្រី អ៊ឹម ចែម ក្នុងពេលថ្មីៗនេះអំពីព្រះពុទ្ធសាសនា និងគ្រិស្តសាសនា លោកស្រីបានរៀបរាប់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា «មួយជីវិត ធ្វើអ្វីក៏ដើរតែផ្លូវកណ្តាល។ ឥឡូវ​ខ្ញុំ​ជឿ​ទាំង​ពីរសាសនា»។ លោកស្រីក៏បាននិយាយបន្ថែមថា ខ្លួនចង់រៀនសូត្របន្ថែមអំពីសាសនាទាំងពីរ។ លោកស្រី អ៊ឹម ចែម បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «សាសនាទាំងពីរមិនមានខុសគ្នាទេ ប៉ុន្តែសាសនា​គ្រិស្ត បើក​ចំហជាង»។ នាពេលសព្វថ្ងៃ លោកស្រីបានឈប់អុជធូប តែទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏លោកស្រីនៅ​តែបន្តទៅវត្តអារាមដដែល។

ដូចសម្តីរបស់លោកស្រី អ៊ឹម ចែម គ្រិស្តសាសនាអាចជាប្រភពនៃការព្យាបាល​ ព្រោះថាសាសនា​នេះ​មាន​ភាពបើក​ចំហជាងសាសនាដទៃ។ គ្រិស្តសាសនាអនុញ្ញាតឲ្យបុគ្គលទទួល​កំហុសចំពោះអំពើ​អាក្រក់​របស់​ខ្លួន ហើយជាលទ្ធផលទទួលបានការលើកលែងទោស។ បុគ្គលមួយចំនួនផ្សេងទៀត អាច​មើលឃើញ​គ្រិស្តសាសនាជាវិធីសាស្ត្រក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ តាមរយៈ​ជំនួយផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវវិញ្ញាណដែល​សាសនា​នេះផ្តល់ឲ្យ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងករណីបន្ទាន់ដូចជំងឺកូនប្រុសរបស់លោកស្រី អ៊ឹម ចែម ស្ថាប័ន​គ្រិស្តសាសនាបានផ្តល់ជំនួយទាន់ពេលវេលា។ តើស្ថាប័នដទៃនៅឯណាក្នុងពេលនោះ? យើង​គួរ​តែ​ពិចារណា​ថា តើលោកស្រី អ៊ឹម ចែម បែរទៅរកគ្រិស្តសាសនាដោយសារជំនឿរបស់លោកស្រីចំពោះព្រះ ឬដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការសង្គម។

ដោយបណ្ឌិត លី សុខឃាង

នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង

បង្កើតឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា សហការជាមួយក្រសួងទេសចរណ៍